مزایا و معایب شیر دروازه‌ای (Gate Valve)، شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve) و شیر توپی (Ball Valve)

در این مقاله به بررسی مزایا و معایب شیر دروازه‌ای، شیر پروانه‌ای و شیر توپی می‌پردازیم. هرکدام از این شیرآلات ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و انتخاب مناسب می‌تواند کارایی سیستم لوله‌کشی را افزایش دهد.

شیر دروازه‌ای (Gate Valve)

شیر دروازه‌ای برای قطع کامل یا عبور کامل جریان سیال به کار می‌رود. این نوع شیر معمولاً برای تنظیم جریان استفاده نمی‌شود. به دلیل جنس و ساختار، در فشار و دمای پایین یا بالا قابل استفاده است. اما برای سیالاتی مانند گل و لای مناسب نیست.

مزایای شیر دروازه‌ای

• مقاومت سیال کم است.
• گشتاور کم برای باز و بسته شدن نیاز دارد.
• جهت جریان سیال محدود نمی‌شود.
• فرسایش سطح آب‌بندی کمتر از شیر یک‌طرفه است.
• ساختاری ساده و تولید آسان دارد.
• طول ساختار نسبتاً کوتاه است.

معایب شیر دروازه‌ای

• ابعاد خارجی بزرگ و نیاز به فضای نصب زیاد.
• سایش و اصطکاک نسبتا بالا در سطح آب‌بندی.
• نگهداری و تعمیرات دشوارتر به علت وجود دو سطح آب‌بندی.
• زمان باز و بسته شدن طولانی است.

شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)

شیر پروانه‌ای با دیسک چرخان ۹۰ درجه باز و بسته می‌شود. برای سیالات مختلف از جمله گاز، هوا و مواد پودری قابل استفاده است. به همین دلیل در صنایع مختلف نقش مهمی دارد.

مزایای شیر پروانه‌ای

• ساختار ساده، اندازه و وزن کم.
• باز و بسته شدن سریع و مقاومت جریان کم.
• مناسب برای انتقال سیال با ذرات جامد و کاربرد گسترده در صنایع.

معایب شیر پروانه‌ای

• محدوده تنظیم جریان کم است (تنظیم دقیق دشوار).
• در دما و فشار بالا کارایی محدودی دارد.
• عملکرد آب‌بندی ضعیف‌تر نسبت به برخی شیرها مانند توپی و یک‌طرفه.

شیر توپی (Ball Valve)

شیر توپی برای قطع و وصل جریان سیال یا تغییر جهت به کار می‌رود. حرکت توپ با چرخش ۹۰ درجه باعث باز یا بسته شدن شیر می‌شود. این نوع شیر در خطوط نفت، گاز و همچنین سیستم‌های اتوماتیک بسیار کاربردی است.

مزایای شیر توپی

• مقاومت جریان بسیار پایین (تقریباً صفر).
• قابل اعتماد در سیالات خورنده و دماهای مختلف.
• آب‌بندی کامل در فشار و دمای متنوع.
• باز و بسته شدن بسیار سریع.
• ساختار جمع‌وجور و نصب آسان.
• امکان دفن در زمین و افزایش طول عمر تا ۳۰ سال.

معایب شیر توپی

• محدودیت دمای کارکرد (مناسب برای کمتر از 120 تا 180 درجه سانتیگراد).
• تنظیم جریان آن نسبت به برخی شیرهای دیگر، ضعیف‌تر است.

بررسی مزایا و معایب شیر دروازه‌ای، شیر پروانه‌ای و شیر توپی کمک می‌کند تا بهترین گزینه را با توجه به شرایط عملیاتی انتخاب کنید و دوام و کارایی تجهیزات خود را افزایش دهید.

تهیه شده توسط واحد تولید محتوا وگ ایران(بی همتا)

منبع: شیر صنعتی – ویکی‌پدیا