در بسیاری از تاسیسات ساختمانی و صنعتی آشنایی با نحوه عملکرد انواع شیر فلکه اهمیت زیادی دارد. دانستن جهت باز و بسته شدن شیر فلکه نه تنها در مواقع اضطراری میتواند حیاتی باشد بلکه در نگهداری و سرویس دوره ای سیستم های لوله کشی نیز بسیار کاربردی است. در این مطلب به طور کامل بررسی میکنیم که شیر فلکه به کدام سمت باز و بسته میشود و تفاوت عملکرد آن با شیرهای گازی چیست.
شیر فلکه به کدام سمت باز میشود
همانطور که قبلا گفتیم شیر فلکه ها معمولا برای کنترل جریان آب یا سیالات دیگر در سیستم های لوله‌کشی استفاده میشوند. برای باز کردن شیر فلکه کافی است فلکه یا دسته شیر را در جهت خلاف عقربه های ساعت بچرخانید. این حرکت باعث میشود دریچه داخلی شیر باز شده و جریان سیال آزادانه عبور کند.
پس برای باز کردن شیر فلکه باید آن را به سمت خلاف عقربه های ساعت بچرخانید.
شیر فلکه به کدام سمت بسته میشود
بستن شیر فلکه به سادگی با چرخاندن فلکه در جهت عقربه های ساعت انجام میشود. وقتی فلکه در این جهت چرخانده شود دریچه داخلی شیر به آرامی بسته شده و جریان سیال متوقف میشود. این فرآیند به طور معمول نیاز به چندین دور چرخاندن فلکه دارد تا شیر به طور کامل بسته شود.
بنابراین برای بستن شیر فلکه باید آن را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید.
جهت باز و بسته شدن شیر فلکه گاز
در مورد شیرهای گازی نکته ای مهم وجود دارد. استفاده از اصطلاح “جهت بستن شیر فلکه” برای این شیرها از نظر فنی چندان دقیق نیست. زیرا شیرهای گازی غالبا از نوع شیر توپی (Ball Valve) هستند و عملکرد آن ها با شیر فلکه ای تفاوت اساسی دارد.
شیرهای توپی دارای یک توپ با سوراخ مرکزی هستند که با چرخش ۹۰ درجه‌ای (ربع گرد) جریان گاز را باز یا بسته میکنند. عملکرد این شیرها بسیار سریع و ساده است:
- وقتی دسته شیر هم راستا با تنه شیر قرار میگیرد شیر به طور کامل باز است و گاز بدون مانع عبور میکند.
- وقتی دسته شیر عمود بر تنه شیر باشد شیر کاملا بسته است و جریان گاز قطع میشود.
این طراحی ربع گرد باعث میشود که کنترل جریان گاز تنها با یک حرکت سریع امکان پذیر باشد. همچنین در صورت قرار گرفتن دسته در موقعیت بینابینی جریان گاز به صورت محدود عبور میکند.
از دلایل محبوبیت شیرهای توپی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرعت عملکرد بالا
- دوام زیاد و نیاز کم به تعمیرات
- تحمل فشارهای متفاوت
- سادگی و سهولت در استفاده
البته باید توجه داشت که شیر توپی بیشتر برای قطع و وصل کامل جریان به کار میرود و تنظیم دقیق جریان با آن دشوار است.
آیا جهت باز و بسته شدن شیر فلکه های مختلف متفاوت است ؟
سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که آیا جهت باز و بسته شدن شیرهای فلکه ای مختلف متفاوت است؟ پاسخ خیر می باشد
تقریبا در تمامی انواع شیر های فلکه ای از جمله: شیر فلکه کشویی، صافی، فشار شکن و… جهت باز شدن خلاف عقربه های ساعت و جهت بسته شدن در جهت عقربه های ساعت است. این یک استاندارد رایج است که برای سهولت کاربری و جلوگیری از اشتباه در طراحی شیرها رعایت میشود.
