در انتخاب و استفاده از انواع شیرآلات صنعتی آشنایی با سایزهای متداول هر نوع شیر اهمیت بالایی دارد. سایز شیرها مستقیما بر دبی، فشار، و عملکرد کلی سیستم لوله کشی تاثیر می گذارد. در این مطلب رایج ترین سایزهای شیرآلات پرکاربرد مانند شیر فلکه کشویی، شیر یک طرفه، صافی، شیر سوپاپی، تخلیه هوا، فشارشکن، آتش نشانی، پروانه ای و ته خط معرفی شده اند تا مهندسان و تکنسین ها بتوانند با آگاهی بهتر تصمیم گیری کنند و انتخاب مناسبی برای پروژه های خود داشته باشند.
جدول سایز انواع شیر فلکه صنعتی
| سایز اسمی (اینچ) | شیر فلکه کشویی | شیر فلکه یک طرفه | شیر فلکه صافی | شیر فلکه سوپاپی | شیر فلکه پروانه ای |
|---|---|---|---|---|---|
| ½” | 108 mm | 108 mm | 140 mm | 108 mm | 108 mm |
| ¾” | 117 mm | 117 mm | 152 mm | 117 mm | 117 mm |
| 1″ | 127 mm | 127 mm | 165 mm | 127 mm | 127 mm |
| 1¼” | 140 mm | 140 mm | 184 mm | 140 mm | 140 mm |
| 1½” | 165 mm | 165 mm | 203 mm | 165 mm | 165 mm |
| 2″ | 178 mm | 203 mm | 229 mm | 203 mm | 178 mm |
| 2½” | 190 mm | 216 mm | 279 mm | 216 mm | 190 mm |
| 3″ | 203 mm | 241 mm | 318 mm | 241 mm | 203 mm |
| 4″ | 229 mm | 292 mm | 368 mm | 292 mm | 229 mm |
| 5″ | 254 mm | 330 mm | 419 mm | 356 mm | 254 mm |
| 6″ | 267 mm | 356 mm | 470 mm | 406 mm | 267 mm |
| 8″ | 292 mm | 495 mm | 597 mm | 495 mm | 292 mm |
| 10″ | 330 mm | 622 mm | 673 mm | 622 mm | 330 mm |
| 12″ | 356 mm | 698 mm | 775 mm | 698 mm | 356 mm |
| 14″ | 381 mm | 787 mm | — | 787 mm | 381 mm |
| 16″ | 406 mm | 864 mm | — | 914 mm | 406 mm |
| 18″ | 432 mm | 978 mm | — | 978 mm | 432 mm |
| 20″ | 457 mm | 978 mm | — | 978 mm | 457 mm |
| 24″ | 508 mm | 1295 mm | — | 1295 mm | 508 mm |
متداول ترین سایزهای انواع شیر فلکه
متداول ترین و پر استفاده ترین سایز های انواع شیر فلکه صنعتیسایزهای پر استفاده شیر فلکه کشویی (Gate Valve)کاربرد: شبکه های آبرسانی، نفت و گاز، بخارسایزهای متداول:
- DN50 (2″)، DN80 (3″)، DN100 (4″)، DN150 (6″)، DN200 (8″)
- برای خطوط انتقال اصلی، سایزهای DN250 تا DN600 نیز رایج هستند.
✅ دلیل محبوبیت این سایزها: در شبکه های شهری سایز 4 تا 8 اینچ رایج ترین ها هستند چون دبی مناسبی ارائه می دهند و فشار را به خوبی حفظ می کنند.سایز های پر استفاده شیر فلکه یک طرفهکاربرد: جلوگیری از برگشت جریان در پمپ ها و خطوط فشارسایزهای متداول:
- DN32 (1¼”)، DN50 (2″)، DN80 (3″)، DN100 (4″)
- در پمپ های خانگی و صنعتی کوچک معمولا DN25 یا DN32 استفاده می شود.
✅ سایزهای کوچک به دلیل استفاده در ورودی پمپ ها و کمپرسورها بسیار پرکاربرد هستند.متداول ترین سایز های انواع شیر صافی (Strainer)کاربرد: حذف ذرات جامد از سیال پیش از ورود به تجهیزات حساس سایزهای متداول:
- DN25 (1″)، DN40 (1½”)، DN50 (2″)، DN80 (3″)
✅ در خطوط ورودی پمپ ها یا قبل از شیرهای کنترلی نصب می شوند، بنابراین سایزهای کوچک تا متوسط پرکاربردترند.متداول ترین سایز شیر فلکه سوپاپی (Globe Valve)کاربرد: کنترل جریان سیال، شیرهای کنترلی دقیق سایزهای متداول:
- DN15 (½”)، DN25 (1″)، DN50 (2″)، DN80 (3″)
✅ در سیستم های بخار و خطوط گاز، شیرهای سوپاپی کوچک برای کنترل فشار و جریان کاربرد زیادی دارند.متداول ترین سایز های شیر تخلیه هوا (Air Release Valve)کاربرد: حذف هوا از خطوط لوله، به ویژه در خطوط طولانی سایزهای متداول:
- DN15 (½”)، DN20 (¾”)، DN25 (1″)
✅ چون تنها برای خروج هوا استفاده می شوند نیاز به دبی بالا ندارند و معمولا سایز کوچک دارند.پر استفاده ترین سایز های شیر فشار شکن (Pressure Reducing Valve)کاربرد: کاهش فشار ورودی به سطح مناسب در سیستم سایزهای متداول:
- DN20 (¾”)، DN25 (1″)، DN40 (1½”)، DN50 (2″)
✅ در ورودی ساختمان ها یا سیستم های صنعتی سبک نصب می شوند، بنابراین سایزهای کوچکتر پرکاربردترند.متداول ترین سایز های شیر آتش نشانی (Fire Hydrant Valve)کاربرد: دسترسی به آب با فشار بالا برای عملیات آتش نشانی سایزهای متداول:
- DN65 (2½”) برای هیدرانت‌ها
- DN100 (4″) برای تغذیه خطوط آتش‌نشانی
✅ DN65 رایج ترین سایز در جعبه های آتش نشانی است که با نازل ها و شیلنگ های استاندارد هماهنگ است.شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)کاربرد: قطع و وصل یا کنترل جریان در خطوط بزرگ سایزهای متداول:
- DN100 (4″)، DN150 (6″)، DN200 (8″)، DN250 (10″)، DN300 (12″)
✅ در صنایع پتروشیمی، نیروگاه ها و تصفیه خانه ها برای کنترل جریان حجیم استفاده می شوند.متداول ترین سایز های شیر ته خط (End-of-Line Valve یا Blow-off Valve)کاربرد: تخلیه کامل خط یا کنترل تخلیه در پایان مسیر لوله کشی سایزهای متداول:
- DN25 (1″)، DN40 (1½”)، DN50 (2″)
✅ معمولا در پایین ترین نقطه لوله نصب شده و سایز کوچک تری دارد چون صرفا برای تخلیه استفاده می شود.
